بهداشت و سلامت كودك

هر ساله با ورود فصل پاييز و بازگشايي مدارس، دانش آموزان زيادي در سراسر كشور قدم به مدرسه مي‌گذارند تا سال جديد تحصيلي را آغاز كنند. در چند سال اخير چيزي كه به طور جدي درباره محيط مدرسه مورد توجه قرار گرفته بهداشت محيط آنست و مسئولين از اولياء مدرسه مي‌خواهند تا حداكثر تلاش را جهت پاكيزگي اين محيط انجام دهند.

بر كسي پوشيده نيست كه بهداشت مدرسه در گرو بهداشت دانش آموزان و سلامت دانش آموزان در گرو سلامت مدرسه است. بدين معني كه اگر مدرسه شرايط بهداشتي مناسبي داشته باشد و از لوازم و ملزومات طهارت و پاكيزگي تهي نباشد دانش آموزان سالمي در آنجا پرورش خواهند يافت. از طرفي ديگر، شاگردان بايد بهداشت فردي و عمومي را رعايت كنند تا از آسيب‌ها كاسته شود.

مهمترين مكان‌ها
سخن از پاكيزگي كه به ميان مي‌آيد اكثر افراد ناخودآگاه ذهنشان سمت سرويس بهداشتي مي‌رود و چنين نگرشي اهميت اين مكان را نسبت به مكان‌هاي ديگر مي‌رساند. هر مدرسه بايد يك نظافتچي مختص سرويس‌هاي بهداشتي داشته باشد، شخصي كه همه روزه دستشويي ها را تميز كند به خصوص اگر مدرسه ابتدايي است. نظافتچي بايد مطمئن شود كه مايع دستشويي در جامايعي براي شستن دست‌ها موجود مي‌باشد و حتماً بايد از مايع دستشويي استفاده گردد؛ چون ميكروب‌هاي موجود در فضا به صابون مي‌چسبند.

دستشويي ها بايد به تهويه مناسب مجهز باشند تا بتوانند هواي داخل را تسويه كنند و حداقل در هفته دو بار با مايعات كف شو، تمامي سطوح آن شسته شود. تمام مدارس بايد جعبه كمك‌هاي اوليه با همه لوازم متعارف داشته باشند تا در صورت بروز مشكل (زمين خوردن و…) مورد استفاده قرار گيرد.

در فصول سرد سال كه بيماري سرماخوردگي شيوع پيدا مي‌كند بعد از اتمام زمان كلاس و تخليه مدرسه، شخصي بايد بخاري‌هاي كلاس‌ها را خاموش كند و در و پنجره‌ها را چند ساعتي باز بگذارد تا هواي كلاس تخليه شود. صبح قبل از ورود دانش آموزان نيز بايد تمام بخاري‌ها را روشن كرد و درها را بست تا هم از هدر رفت انرژي جلوگيري شود وهم كلاس گرم بماند.

بهتر است بوفه مدرسه مأموري جهت نظارت مواد خوراكي داشته باشد؛ اما اگر اين امكان وجود نداشت كسي را انتخاب كنند تا از سلامت خوراكي‌ها اطمينان حاصل شود. همچنين، از ورود خوراكي‌هايي مثل لواشك، آب‌ميوه هاي صنعتي، ساندويچ‌هاي بدون استاندارد، چيپس و پفك جلوگيري گردد.

سعي كنيد قبل از شروع مدارس نيمكت كلاس‌ها را شست و شو دهيد، چون بچه‌ها در طول روز بسيار با نيمكت تماس دارند و گاهي ممكن است دست به چشم و دهانشان ببرند. بايد بدانيد تمام اين وظايف نبايد بر عهده يك نفر باشد مخصوصاً اگر مدرسه دو شيفت است. براي كارهاي نظافت مدارس دو شيفت بايد حداقل چندنفر را استخدام كرد.

از مربي بهداشت غافل نمانيد
هر مدرسه معلم بهداشتي دارد كه ساعتي از طول هفته را با بچه‌ها مي‌گذراند و توصيه‌هاي لازم بهداشتي را به آنان مي‌دهد؛ مثلاً طرز صحيح ايستادن، راه رفتن و تغذيه صحيح دانش آموزان را متذكر مي‌شود. متأسفانه چون بچه‌ها زياد به بهداشت توجهي ندارند زمينه بسياري از بيماري‌ها را براي خود و ديگران فراهم مي‌كنند. اگر سيبي را دو نفري گاز بزنند يا از يك ني آبميوه بنوشند و از اين قبيل موارد آسيب زا است. معلم بهداشت مي‌تواند جلو چنين رفتارهايي را بگيرد و به كودكان تذكر دهد.

بهداشت مدرسه,بهداشت دانش آموزان

بنابراين، از مربي بهداشت بخواهيد براي هر كلاس يك مأمور بهداشت انتخاب كند. وظيفه او اينست كه به طور مرتب يا حداقل دو بار در هفته دانش آموزان را چك كند كه دستمال و ليوان همراه داشته باشند، مو و ناخن‌هايشان مرتب باشد، از دست فروش‌ها خوراكي تهيه نكنند و تغذيه مناسب ميل نمايند.

در فصول سرد كه بچه‌ها بيمار مي‌شوند مسئوليت‌هايي به دوش مربيان مي‌افتد؛ مثلاً اگر در يكي از دانش آموزان علائم سرماخوردگي ديديد سريعاً از والدين كودك بخواهيد تا او را به منزل برگرداند. در هر ساعت تفريح از شاگردان بخواهيد دست‌هاي خود را با مايع بشويند كه بزرگترين سد در مقابل بيماري‌هاست. از بچه‌ها بخواهيد هنگام عطسه و سرفه با دستمالي جلو دهان و بيني خود را بگيرند و از ليوان يكديگر استفاده نكنند. اين‌گونه، از بيماري‌هاي واگيرداري مثل آبله مرغان و اوريون پيشگيري مي شود.

آبله مرغان و اوريون
آبله مرغان يك بيماري با جوش‌هاي پر از آب مي‌باشد كه با تب خفيف، بي حالي و خارش همراه است. بعد از ورود ويروس به بدن دو هفته طول مي‌كشد تا علايم بيماري ظاهر شود.
بهداشت محيط مدرسه +بهداشت دانش آموزان= مدرسه سالم

در ضمن ۲ روز قبل از پيدايش جوش‌ها تا زماني كه تمام جوش‌ها خشك شوند، ممكن است بيماري از طريق ترشحات بيمار و بزاق وي به ديگران سرايت شود؛ پس لازم است تا بهبودي كامل كودك مبتلا را از ساير دانش آموزان دور نگاه داشت.

ويروس اوريون نيز از طريق بزاق و ترشحات فرد بيمار وارد بدن مي‌شود و دو هفته بعد باعث تب، ضعف، درد عضلاني و بي اشتهايي مي‌گردد. بنابراين اگر دانش آموزي را با فك و لپ ورم كرده ديديد تا زمان آمدن والدين، كودك را به اتاق بهداشت مدرسه ببريد. محيط مدرسه به دليل تماس نزديك و مداوم دانش آموزان با يكديگر، امكان انتقال بيماري‌هاي بسياري را فراهم مي‌كند.

درنهايت اين كه
متأسفانه امكانات بهداشتي در بسياري از نقاط كشور ما يا وجود ندارد و يا اگر هست خيلي كمرنگ مي‌باشد، از اين رو همه ساله شاهد بيماري‌هاي واگيردار زيادي هستيم كه گريبان كودكان ما را مي‌گيرد. بنابراين، مواردي كه گفته شد جزء حداقل‌هاي بهداشتي يك واحد آموزشي است كه به راحتي با امكاناتي ساده مي‌توانيم جلو شيوع بسياري از بيماري‌هاي واگيردار را بگيريم